Thursday, December 29, 2011

Ka lung a leng tlat...


Ka lung a leng tlat… ka ziak lo theilo a ni. Zamual min liamsan tate hming pawh sawilan a ngai, anmahni nghilh lohna’n ka hlan nghal e.
He khawvelah hian reilote hun kan hman ve chhung hian, theihnghilh daih atana kan duh alo tam ve tak viau hi chuan kan kum pawh hi alo tlem tak tak thei tawh bik lo. Kum ala tlem a, ngaihtuahna thianghlim tak kan hman ve theih hunlai kha, kohkir theih nise ka in sengso huai ngam ve ngawtin ka ring thin.
Zotlang primary School 1 hi Pu hlira Sikul, ps-2 hi Pu kunga sikul a nih hunlaia ka(n) huntawng ve te khan ka lung a ti leng ve pha ta tlat mai nia mawle. Sikul naupang, primary school naupang kan ni a, Pu Kunga Sikul ah kan kal ve thin. Nitin a naupang za rual dawn mai kan awmkhawm kha chu a lo in ngeih reng theih bik loh. In tihbuai chang alo awmlo theilo a, chutiang alo thlen apianga kan inthelhna chu, ‘dar thum banah, tlangah…’ tiin a lian zawk te’n thu an pawtchat a, dar thum ban ni thuai thuai se hmuhnawn en tur a awm tiin a insual lo tur zawkte kha kan phur em em ringawt tawh mai a. Ngam/Cho lutuk chiah lohte nen a intihbuai fuh tum erawh chuan hun kha a kalchak duh duak duak riau zel nia mawle. Tum khat chu, tuna tourist lodge building thar vel hi nita in ka hria… Insual tur pair hmasa zawkte kha an han intin uaih uaih hman tawh, an han inhnial leh rih a, an inhnial an inhnial a, an inhnial lungawi ta mai sia. Entur kha kan kawt ta der mai. A lian deuh ho te khan insual tur dang inla awm em an han ti a. Chawhma lama lo inhnial thinrim, mahse lo theihnghilh leh vek tawh a lo thu ho leh tham tawhte kha’n an hrechhuak a, an han incho thar leh ta vel thung a. An incho lutuk chiah lo nge ni, kan beisei ai khan a action lampang kha kan hmu har a, kan thianpa pakhat lo phur lutuk khan pakhat zawk hnungah ava nam thut mai a, an intauh bawp mai a. insual tur te chu inkhawih zui tawh mai awm kha nia, a namtu kha an um rawn ta thung hlauh mai a. An in thlengin insual tum pahnih te chuan anmahni namtu chu an um haw dun ta diai diai mai, a entumtu te chu kan hawi lawl lawl mai ani. Khang hun lai khan Pathian thu ‘In thinrim Ni in tlakpui suh se’ tih hi kanlo zawm tha ber awm e.
Tuichawi tur a nih chuan Zotlang kham, kawngchhak lama tuikhur, ‘Kawngtui’ kan tih mai kha a lun thei let let hle mai a. Khami tuikhur ringtu chhungkua te tan chuan kan sikul tuichawi ni kha a huphurhawm thin ngawtin ka ring leh hnuhnawh. Mak ve deuh mai mai chu, engatinge ‘Khap’ anih chiah khan ‘Tih’ kha a chakawm em em mai le..Marble/Rubber hmanga inthap kha kan uar viau a, kan zirna in a tuar dawn a an hriat hnuah zirtirtute’n an han khap a. An khap chiah atang khan an hmuh loh chinah a hma zawng a inthap ngai hleilo khan kan han inthap chiam kher zel. In sakawr chungchuan vanga tlasual kan awmlohnan sikul tih awihloh an tia, an hmuh loh chinah la chuang ru ur ur zel. Pu Kunga’n, “intihluih leh chuan ka hlap thla tawp ang che u” a tih meuh kha chuan kan tilui ngam talo. Kan chak talo anilo, kan ngam ta ngang lo ani.
Kan zingah khan inti tlangval uaih uaih tawh te pawh an awm ve hman tlat. Kan thianpa pakhat kha Camp ah alut a, a rawn piangthar chhuak. Sikul a rawn kal leh hmasak ber ni khan a piangthar lo chhaih kha a sikul naupang puite zingah chakna nasa taka lo piang nghal a. Piangthar chuan mi vel lo tur ah kan ngai nghet bur vang kha ni berin a lang. Mi velh leh chhaih huat kha pianthar lehlohna ni dawn tase chuan, kan thianpa tan kha chuan a thiante ho zawng zanwg deuh thaw kha thlemna hlawm hlir kan ni ringawt mai.
‘Lal’ alo kal dawn tih kha chuan, a lokal tuk kha chhuti ni ni torah kan ngai nghet bur. Naupang zinga a ziak nalh deuh ber kha an han thlangchhuak a, chhuti dilna alo ziak a, minlo tlawhtu tur ‘Lal’ kha chhuti min pe thei khawp a Lal niin kan ngai hmiah, ani emaw nilo emaw, chhuti kha min pe ngei ngei turah kan ngai tawp mai.
Tumkhat leh thung kha, pawlli hoin nita in ka hria, kawmzawl a ‘helicopter en’ kha an dil a. naupang zual ho zingah an rawn sawi darh a, kan han phur nasa mai mai khawp a. Mahse zirtirtu ho khan an han ngaihtuah ngial a, a naupang nawi zual ho min awltir a, khawiva khawhthla kha an enpui ta teh daih. A en pha velo hoin hrehawm kan tihzia, a en pha hoin an rawn haw hnua an thil hmuh, a tak aia uar maha an han sawichhawn kan han ngaithla kha, ‘A lian pawl’ nih ve kha min vahan nghahhlelh tir tehreng em aw…
Thu inralkah pui pui sawi teh ang. Tumkhat leh thung chu Rangva phek hian leivung kan zawn a, kan zawn laklawh em em laiin ka vawnna kan thlah thut mai a. Kan thianpa pakhat phei chu tun thleng hian a ke zungtang ala ser phah a ni awm e. Pu thangkhuma te in lampang hnaih a building an sak lai sawn a satu Vai mistiri in a beam chhunna thingphek a karphawh lain a bulah kalo vakal teh ngawt a, ani’n a kar pial ta si a, a thirtiang hmawrin kalu ah tak mai a kuk lawlh mai chu..a thi duh per per teh mai sin le.
Sikul naupang thenkhat khan kan zirtitu pakhat te huan thei khan a lo ru pek a lawm le. Devotion zawh ah khan an hrem a. Hremna an pek zawh khan an ruksak kan zirtirtu kha an ko a, ani chuan, “kei chuan ka ngaidam che u a, Pathian in a ngaidam ve ang che u ange maw?” a rawn tita cheu cheu mai ah…A rutu te ho tan khan zamawm ve duh ngawtin ka ring.
Ngawi teh u, duhtawk dawn teh ang. Heng kan panlai hun hlimawm te hi ngaihawm a chang zo ve tar eng mai. He thuziak hian mi pakhat tal han cho chhuak ve teh hram sel aw… A tul dan a zirin kan la chhunzawm le hang. Middle School, tuna carey English School hmun a a awmlai chanchin pawh ziah tur ala awm nual. Tin, tuna kan sawi sikul chanchin pawh hi tam fe chu ala awm ang, midang khek vet eh ang. Pro pastor V.thlamuana ban kawih chhan te, chawngzawng pakhat buhchiar thu te, insual tur leh a en tur a sikul kawmchhak theipui kung a iron Rod in bang a uai chhoh kher (a bul lawk step a kal mai lovin) thute leh thudang tam tak pawh sawi tur ala awm kha maw…

Saturday, December 24, 2011

Christmas nge X-mas?

Internet lama thiansiamna hmun larber te zinga mi Facebook ah hian thlalak hrang hrang ka enkual mai mai a. Chuta ka thil hmuh pakhat chu tlangval pakhat hian Zu um engemaw zat tlar dal bulah hian thla a la a, a caption ah 'X-mas chhung chu ka tla em ang chu maw?' tih hi a hmang a...ka ngaihtuahna a kal thui ngei mai.
Kan Lalpa khan Mihringte mamawh hria in Chhandamna kan chan theih na'n A Fapa chu rawn tirin tlawm takin alo piang a. Chu hun, kan Lal Isua lo pianna hun chu Dec 25 ni a ngaiin kan lawm thin ta a. Engvanga lawm thin nge kan nih tih lam reng ngaihtuah lo a  kan duhdan dan a kan lawm a, Christmas/Krismas pawh ti tha peih lo a X-mas te kan han tita vel mai hi chuh....ka ngaihtuahna a kalthui khawp mai.
Kum 2/3 liamta velah khan kan Kohhrana kan Upa pakhat chuan Christmas lai vel a ruah a sur theih nan a tawngtai a rawt mauh mai a. A rawtna chhan ber chu he hunlaia mi tamtak te'n Christmas ti Christmas tu lam reng hrechang lo a kan tal vel thin hi a tlem theih phah a beisei vang a ni.
Zu um 10 chuang neih a Christmas hman tum tlat mai te, a Biak-in lamhawi lo lutuk mai a Christmas hman tum tlat mai te hi engvangnge nita ang le? Lalpa Pathian hian mihring te'n a kan mamawh a hria a, sum leh pai mamawh ni ila chuan Economist a rawn tir mai ang. Hlimhlawp lam mamawh ni ila chuan Entertainer min pe leh mai ang. Mahse Sual a boral mai turte'n Chhandamna kan mamawh a ni tih hria in A Fapa chu kan chhandamna atan he leiah hian a rawn tir a ni. He Lal Isua piancham kan lawmna hunah hian nang engtin nge i hun i hman ve dawn le?
Christmas nge i hman ve dawn X-mas?

Thil zawnna